گفتار هفتم:کتاب؛ میراث دیگر خداوند      

     حال نکته ای که لازم می آید تا جهت رسیدن به نتیجه ی مطلوب و معقولْ آن هم مرتبط با واژه ی ارث و مکمل مطالب قبلی در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد و یادآوری شود این که؛ خداوند دانا و توانای یگانه، صرفن پیرامون موارد اشاره شده در بالا در زمینه ی «ارثْ» آیاتی را بیان و نازل نفرموده بلکه از موضوع و مقوله ی دیگری سخن به میان می آورد که همانا «کتاب» است که به بنی آدم ؛البته به واسطه ی وحی و از طریق پیامبرانش، عطا و ارزانی فرموده و در واقع «ارث» داده است که آخرین آنها کتاب «قرآن» می باشد که بر خاتم النبیین ص فروفرستاده شده است، که در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1 -  این که خداوند یگانه در آیات 53- 54 سوره ی مبارکه غافر می فرماید که به موسی ع هدایت داد و به بنی اسراییل نیز تورات را ارث داد که هدایت و ذکری برای خردمندان است : « وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْکِتَابَ (53)هُدًى وَذِکْرَى لأولِی الألْبَابِ (54) غافر ». حال باید دید برخورد بنی اسراییل با این کتابِ ارث داده شده به آنان چگونه بود؟

در پاسخ باید گفت که خداوند یکتا برخورد پسینیان قوم موسی و بنی اسراییل، نسبت به کتاب خدا که به آنان داده شده بود را این گونه بیان می فرماید : « وَقَطَّعْنَاهُمْ فِی الأرْضِ أُمَمًا مِنْهُمُ الصَّالِحُونَ وَمِنْهُمْ دُونَ ذَلِکَ وَبَلَوْنَاهُمْ بِالْحَسَنَاتِ وَالسَّیِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ (168) فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُوا الْکِتَابَ یَأْخُذُونَ عَرَضَ هَذَا الأدْنَى وَیَقُولُونَ سَیُغْفَرُ لَنَا وَإِنْ یَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ یَأْخُذُوهُ أَلَمْ یُؤْخَذْ عَلَیْهِمْ مِیثَاقُ الْکِتَابِ أَنْ لا یَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلا الْحَقَّ وَدَرَسُوا مَا فِیهِ وَالدَّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلا تَعْقِلُونَ (169) اعراف[1] با توجه به آیات 159- 171)». البته خداوند یکتا در آیه ی 170 همین سوره نتیجه ی کار متوسلین به کتاب و برپا دارندگان نماز را بیان می فرماید: « وَالَّذِینَ یُمَسِّکُونَ بِالْکِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلاةَ إِنَّا لا نُضِیعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِینَ (170) اعراف»، در واقع در این آیه ی کریمهْ معنایی از اینکه شایستگان چه کسانی هستند که پاداششان نزد خداوند دانا از بین نمی رود، دانسته می شود.

2- آن جا که خداوند یکتا ضمن بیان شریعت های دین اسلامْ مرتبط با پیامبران اولواالعزمش؛ به ارث دادن کتاب قرآن و برخوردهای صورت گرفته در این زمینه از سوی مشرکین و  اهل کتابْ اشاره می فرماید مبنی بر این که آنها راه تفرقه را در قبال آمدن دانش این که حق چیست را در پیش گرفتند : « شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَنْ یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ (13) وَمَا تَفَرَّقُوا إِلا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ وَلَوْلا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ أُورِثُوا الْکِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ (14) فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَلا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَأُمِرْتُ لأعْدِلَ بَیْنَکُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ لا حُجَّةَ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ اللَّهُ یَجْمَعُ بَیْنَنَا وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ (15)شورا. » نتیجه گیری از این آیات اینکه همانطور که اشاره شد اولن به شرایع دین که متعلق به پنج پیامبر تشریعی آمده در آیه ی سیزده می باشد ، پرداخته شده است. دوم آن که خداوند یکتا به ذکر دلیل تفرقه ی مشرکین در آیه ی چهارده اشاره نموده است و سوم این که خداوند یگانه، وظایف پیامبر مکرم اسلام ص را در قبال کتاب قرآن و رسالتش و نیز اتمام حجت به مشرکین، در آیه ی پانزده یادآور شده است. چه آنکه بازگشت همه به سوی اوست و همه در محضر او در رستاخیز جمع خواهند شد تا نتیجه ی اعمال خود را ببینند.

   در واقع این آیات برخورد مشرکین و اهل کتاب را با کتاب قرآن که پس از تورات و انجیل، با وحی بر پیامبر  اسلام ص به مردم میراث داده شده است را بیان می فرماید.

3- و باز پیرامون کتاب مقدس قرآن، انجاست که خداوند یکتا برخورد بندگانش را که برگزیده و این کتاب را به آنان به ارث داده است را بیان می فرماید. این که این وارثان کتاب قرآن به لحاظ در پیش گرفتن روشهایی در قبال آن به سه گروه تقسیم شدند و لذا فضل بزرگ در این روش با کسانی است که از سابقین بالخیرات یا پیشی گیرندگان در خوبی ها به اذن الهی گردیدند: « وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِیرٌ بَصِیرٌ (31) ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ (32) فاطربا توجه به آیات 33- 38) »  

نتیجه گیری این مبحث ( گفتار هفتم)

    این که این موارد برخورد اهل کتاب و مسلمانان و مومنین را با کتب الاهی فرو فرستاده شده بر پیامبران هر شریعتِ دارای کتابی بیان می فرماید که در اصل آن کتاب توسط خداوند به همان امت به ارث داده شده است. حال که سخن از کتاب پیش آمد لازم می آید تا دیده شود که ویژگی های کتب الهی از جمله قرآن کریم کدام است. چرا که همانطور که در مباحث آتی دیده خواهد شد، در رسیدن به هدف تحقیق بسیار کارآ می باشد. ان شاءالله.