(ادامه گفتار دهم

از آن طرف این که باید ببینیم دودمان و نسل چه کسی باقی مانده است، تا پی ببریم که حق با چه کسی است؟ آنچه که پیداست این که نسل پیامبر اسلام ص به عنوان همان اولو الارحام باقی مانده است، امری که می توان گفت تعیّن و تحقق همان «کوثر» است: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ . إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (1) فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ (2) إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (3) کوثر»، چرا که هر کس که ستمکار باشد؛ خداوند فرموده است که دنباله اش را قطع می کند. به عبارتی ستمگرْ مقطوع النسل می شود : «فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ (45)انعام». 

   و مورد دیگر مرتبط با این بحث ، و پیرامون حقانیت و شرایط و خصوصیات جانشینی بلافصل پیامبر این که، باید دیده شود چه کسانی مشمول آیات 23-24 احزاب هستند. یعنی عهد و پیمان خود با خدا را نگه داشتند و بر آن تا پایان زندگانی باقی ماندند: « مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلا (23) لِیَجْزِیَ اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ وَیُعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ إِنْ شَاءَ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا (24)احزاب».

   و نیز در این رابطه می توان به موردی دیگر اشاره داشته باشیمِ؛ آن جا که خداوند یکتا، گروندگان، مهاجران و مجاهدان به دارایی ها و جان هاشان در راه خود راْ برخوردار از بزرگترین درجه و نیز از کامروایان می داند و نتیجه ی کارشان را هم بهشتی که در آن جاودانندْ بیان می فرماید. چرا که پاداش بزرگ همانا نزد اوست : « الَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ (20)یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَرِضْوَانٍ وَجَنَّاتٍ لَهُمْ فِیهَا نَعِیمٌ مُقِیمٌ (21)خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ (22)توبه ».

  حال برای این که دانسته شود که چه کسی می تواند مصداق " اعظم درجة عندالله" آمده در مطلب اخیر و در واقع آمده در آیه ی 20 سوره ی توبه باشد؛ لذا پاسخ را باز باید از خود قرآن کریم دریافت. آن جا که خداوند یکتا ضمن بیان اهمیت انفاق، این امر را به طور روشن بیان می فرماید: « آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ (7) وَمَا لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ وَقَدْ أَخَذَ مِیثَاقَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (8) هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلَى عَبْدِهِ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَإِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ (9) وَمَا لَکُمْ أَلا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِیرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَکُلا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (10) حدید ».

      نکاتی که از این آیات اخیر ْ ضمن نظر داشت آیات 1-6 همین سوره یعنی سوره ی حدید بر می آید این که ، اولن خداوند در آیه ی 7 حدید دستور به این می دهد که به " الله" و رسول او ایمان آورده شود، و دوم اینکه از آنچه که همه ی مومنین را در آن جانشین و وارث پیشینیان کرده، انفاق کنند. پس ایمان به خدا و رسولش در درجه ی اول امر است و پس از آن انفاق به شرح فوق میباشد. و لذا این امر یعنی انفاق می تواند هر چیزی را اعم از اموال و ارث و دارایی نقدی و یا انواع خوراکی ها  و میوه ها و محصولات باغی و کشاورزی و تره بار و خشکبار در فصل های گوناگون و یا تولیداتی مثل انواع پوشاک و ... را که به هر فرد زنده ی مالک آن که تعلق داردْ در بر گیرد؛ و این یعنی تفاوت بین فریضه ی زکات و انفاق. چرا که زکات به مواردی خاص در طول یک سال آن هم با شرایط و حد نصاب های خودْ تعلق می گیرد، در حالی که انفاق برابر شرح مذکور مستند به آیه ی فوق هر آن چه را در بر می گیرد که خداوند روزی آدمی کرده و جانشین و وارث پیشینیان نموده است و محدود به زمان و مواردی خاص و حدی معین نمی باشد. که در این زمینه یعنی انفاق از آنچه خداوند روزی آدمی نموده است، می توان به این امر اشاره کرد که آن وجود مقدس، انفاق را یکی از ویژگی های پرهیزگارانی دانسته که قرآن که هیچ تردیدی در آن نیستْ برای آنان مایه ی راهنمایی و هدایت می باشد: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم. الم (1) ذَلِکَ الْکِتَابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ (2) الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (3) وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَبِالآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ (4) أُولَئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5) بقره».  برداشتی که از بخش پایانی ایه ی 3 سوره ی بقره مبنی بر " وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ " می توان داشت این که، در واقع چنین پرهیزگارانی از آنچه خداوند روزیشان کرده است انفاق می کنند و بایستی انفاق بکنند. چرا که خداوند نفرموده است که این پرهیزگاران از آنچه کسب کرده و بدست آورده اند، انفاق می کنند، بلکه فرموده است: این پرهیزگاران از آنچه روزیشان کرده ایم انفاق می کنند. به عبارت دیگر ما نباید فکر کنیم که می توانیم از هر راهی نامشروع که درآمد کسب کرده ایم لذا می توانیم انفاق کنیم. چرا که آنها را خداوند روزی ما نکرده است. مثلن من نمی توانم با احتکار و گرانفروشی و کم فروشی و انجام سایر محرمات همانند رشوه گرفتن، درآمد کسب کنم و سپس بخشی از آن را هم انفاق نمایم یا صدقه دهم یا به عنوان نذر بدهم، چرا که خداوند به محرمات دستور نداده است بلکه   به خوب ها امر  کرده و می کند : « إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ[1] یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (90)وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدْتُمْ وَلا تَنْقُضُوا الأیْمَانَ بَعْدَ تَوْکِیدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَیْکُمْ کَفِیلا إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ (91) نحل با توجه به آیات 92- 103 »

  از طرف دیگر باید این نکته را یادآور شد که خداوند یکتا به انسان روزی خوب داده است، و از آن جهت که اینگونه است لذا پرهیزگاران را طی معنایی که گذشت، کسانی می داند که فقط و فقط از آنچه انفاق می کنند که روزی آنان کرده است. یعنی چنین پرهیزگارانی در واقع از آنچه که حرام است و انفاق از آنچه که از محرمات به دست آورده اند، می پرهیزند پس باید از همین روزی خوب که داده استْ انفاق نماییم و نه از هر درآمدی: « ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا عَبْدًا مَمْلُوکًا لا یَقْدِرُ عَلَى شَیْءٍ وَمَنْ رَزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا[2] فَهُوَ یُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ یَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ (75) نحل ». چرا که انفاق به این نحو و از چنین محل های درآمدی نامشروع، نتیجه ای را برای عامل آن برابر سخن حق که سراسر حق است و بدان ایمان داریم در بر نخواهد داشت : « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَکُمْ مِنَ الأرْضِ[3] وَلا تَیَمَّمُوا الْخَبِیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآخِذِیهِ إِلا أَنْ تُغْمِضُوا فِیهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ (267) بقره».

   خلاصه این که خداوند یکتا در پایان آیه ی 7 حدید نتیجه ی این ایمان و انفاق را که همانا پاداش بزرگ برای چنین مومنین و انفاق کنندگانی هست را بیان می فرماید.