گفتار ششم: مقوله ارث در رابطه با جهان دیگر

الف) پرسش و پاسخ

پرسش 

   نکته ی دیگر  که از این مطالب به دست می آید اینکه این مواردِ آورده شده همه پیرامون میراث این جهانی است که خداوند یکتا آیاتش را از طریق وحی بر پیامبر خاتم خود ص  نازل فرموده است؛ حال سوال این که آیا مرتبط با جهان دیگر نیز از ارث سخنی به میان آمده است یا خیر؟

پاسخ

   بدیهی است که ما از آنجا که در پی اثبات حق و رسیدن به آن هستیم ؛ لذا لازم می آید که برای یافتن پاسخْ باز همان کتاب و در واقع کلام خداوند یگانه را در این زمینه مبنای کار خود قرار دهیم؛ چرا که کتابی و کلامی دیگر جز این یعنی قرآن حکیم نمی تواند ما را به یک تحلیل عقلانی برای رسیدن به هدف که موضوع این مقال و مقاله است برساند. (به یاری خداوند یکتا ان شاءالله.)

ب ) مرتبط با ارث از منظر جهان دیگر

1 - با این پرسش و پاسخْ باید دانست و یادآور شد که ارث فقط ویژه ی این جهان نیست، بلکه آخرت یعنی سرای و جهان دیگر را هم در بر می گیرد. آنجا که خداوند یکتا طی آیات 1-9 سوره ی مومنون به روشنی بیان می فرماید که چه مومنینی با چه ویژگی هایی از رستگارانند: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ (1) الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ (2) وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ (3) وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّکَاةِ فَاعِلُونَ (4) وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (5) إِلا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ (6) فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ (7) وَالَّذِینَ هُمْ لأمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ (8) وَالَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ (9) مومنون » و سپس در آیه ی 10 همین سوره می فرماید که این گروه از «وارثان» هستند: « أُولَئِکَ هُمُ الْوَارِثُونَ (10) مومنون »، و در آیه ی 11 بیان می فرماید که آنان « وارث »چه چیزی هستند و چه چیزی را «ارث» می برند: « الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (11) مومنون» آری آنان یعنی آن مومنین رستگار شده، بهشت را که در آن جاویدان خواهند بود، ارث می برند.

 نتیجه ی این آیات این که موضوع «ارث» برای «جهان دیگر» نیز هست اما مرتبط با بهشت. و فقط این مومنان مذکور در این آیات که در اصل رستگاران هستند؛ بهشت را ارث می برند. و البته که این ارث را هم خداوند به چنین بندگانی میدهد. یعنی مثل این دنیا نیست که همانگونه پدر و مادر و بستگان یک فرد متوفی، فارغ از این که دارای چه نگرش و بینشی هستند؛ از او ارث می برند، در سرای دیگر هم همه وارث بهشت باشند؛ بلکه تنها مومنینی که رستگار شده اند و خداوند هم طی آیاتش از جمله آیات مذکور راههای این رستگاری را برای گروندگان بیان فرموده است، می توانند بهشت را ارث ببرند و در آن جاویدان باشند. چرا که در آن گیتیْ تنها خداوند یکتا مالک یوم الدین است. و بر اساس دانایی اش به امور است که به مومنین پاداش و کفار را کیفر می دهد.

2- مورد دیگر آنجاست که خداوند یکتا طی آیات 41- 57 سوره ی فرخنده ی مریم به پیامبر می فرماید که پیامبرانش را در کتاب یاد کند. پیامبران تشریعی و تبلیغی همچون ابراهیم، موسی، اسماعیل، ادریس و .. آن هم با بیان ویژگی های هر یک و نعمت های داده شده به هرکدام. نهایتن در آیه ی 58 می فرماید که اینان چه کسانی بودند و چرا برگزیده شدند: « أُولَئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَیْنَا وَاجْتَبَیْنَا إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُ الرَّحْمَنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُکِیًّا (58) مریم». سپس در آیه ی 59 همین سوره پیرامون اخلاف و جانشینان بعدی این پیامبران سخن به میان آورده که اینان کسانی بودند که نماز[1] را ضایع کردند و پیروی شهوات را نمودند و لذا نتیجه ی کارشان را به زودی خواهند دید. : « فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا (59) مریم»، البته خدای یگانه در آیه ی 60 آن، اسنثنایی قایل می شود تا افراد مذکور از کیفر مزبور به نحوی رهایی یابند و وارد بهشت شوند؛ و آن شدنی نیست مگر و مگر در سایه ی سه مقوله ی توبه، ایمان و عمل صالح : « إِلا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلا یُظْلَمُونَ شَیْئًا (60) مریم»، خداوند یکتا سپس در آیات 62-61 به توصیف این بهشت پرداخته است: « جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّهُ کَانَ وَعْدُهُ مَأْتِیًّا (61) لا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلا سَلامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَةً وَعَشِیًّا (62) مریم» و آن گاه او در آیه ی 63 بیان می فرماید که این بهشت را به بندگانش از آنان که پرهیزگار بودند و باشند «ارث» می دهد : « تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتِی نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ کَانَ تَقِیًّا (63) مریم».