Ø أَلا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ قَدْ یَعْلَمُ مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَیَوْمَ یُرْجَعُونَ إِلَیْهِ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ. (64) نور
و پایان بخش این سوره اینکه خدای یکتا می فرماید که آگاه باشید که آنچه که در آسمان ها و زمین است برای اوست و لذا چون چنین است پس او از همه چیز آن هم از جمله احوال بندگانش آگاه است و بنابراین هشدار می دهد که بدانید که او بر هر گرایش و یا بینش یا عملکردی که باشید داناست و در روزی که همه به سوی او باز می گردند، آنان را از اعمالشان که انچام می دادند با خبر خواهد کرد چرا که او بر هر چیز هم داناست.
که مرتبط با اینکه خدای یکتا در آخرت بندگانش را نسبت به آنچه که بودند و عمل می کردند با خبر خواهد کرد باز می توان به این آیات کریمه اشاره کرد. یک مورد آنجاست که برخی از نصارا را مخاطب قرار می دهد: « وَمِنَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِیثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَسَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ (14)[1] مائده با توجه به آیات 12-17) » . // و دیگری آنجاست که منافقین را مخاطب قرار می دهد: « یَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِی قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِئُوا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ مَا تَحْذَرُونَ (64)وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّمَا کُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآیَاتِهِ وَرَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ (65)لا تَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمَانِکُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ طَائِفَةٍ مِنْکُمْ نُعَذِّبْ طَائِفَةً بِأَنَّهُمْ کَانُوا مُجْرِمِینَ (66)[2] توبه با توجه به آیات 61-70.» // و دیگری آنجاست که مخالفان او و فرستاده اش مورد خطاب قرار می گیرند : « إِنَّ الَّذِینَ یُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ کُبِتُوا کَمَا کُبِتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَقَدْ أَنْزَلْنَا آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ مُهِینٌ (5) یَوْمَ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ (6)[3]مجادله ». // و مورد دیگر آنجاست که خدای یکتا می فرماید که مردم را از آنچه که با هم نجوا میکرده اند نیز آگاه خواهد ساخت و نتیجه اش را خواهد داد، پس مومنین برابر کلام مقدس الهی باید بدانند که تنها میتوانند بر آنچه در حضور دیگران به نجوا بپردازند که بر پایه و با انگیزه نیکوکاری و پرهیزگاری باشد و نه با هدف گناه و دشمنی که این از کارهای شیطان است برای اینکه مومنین را پریشان خاطر سازد: « أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ مَا یَکُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلاثَةٍ إِلا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلا خَمْسَةٍ إِلا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلا أَدْنَى مِنْ ذَلِکَ وَلا أَکْثَرَ إِلا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ مَا کَانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (7) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَى ثُمَّ یَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَیَتَنَاجَوْنَ بِالإثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَةِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوکَ حَیَّوْکَ بِمَا لَمْ یُحَیِّکَ بِهِ اللَّهُ وَیَقُولُونَ فِی أَنْفُسِهِمْ لَوْلا یُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ یَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِیرُ (8) یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَیْتُمْ فَلا تَتَنَاجَوْا بِالإثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَةِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ (9) إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّیْطَانِ لِیَحْزُنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَلَیْسَ بِضَارِّهِمْ شَیْئًا إِلا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (10) مجادله با توجه به آیات 11-13 » . // به هر جهت همانطور که گذشت باید دانست که تنها این خدای یگانه است که توبه را از بندگانش می پذیرد که همانا او توبه پذیر مهربان است و اینکه او به همه چیز اعم از نهان و آشکار داناست و روزی، بندگانش را از آنچه که کرده اند آگاه خواهد ساخت همانگونه که مومنین نیز در این دنیا عاقبت اعمال افراد را خواهد دید که بدکاران چه سرانجامی به لحاظ زندگی و مرگ پیدا می کنند و نیکوکاران با چه سرانجامی زندگی می کنند تا مرگ راحت آنان را دریابد. به هر جهت باید به درگاه خدای یگانه توبه کرد که این تنها او است که توبه پذیر مهران است و نه کسی جز او : « أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ (104)وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (105)وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لأمْرِ اللَّهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (106) توبه با توجه به آیات 97-103». [4]
اما آنچه که اینچا مستند به کلام مقدس الهی مرتبط با این موضوع لازم است یادآوری شود تا به عنوان اتمام حجتی برای همه مورد توجه و سامان قرار گیرد؛ اینکه خدای یکتا اوصاف زیانکارترین مردم را اینگونه تشریح می فرماید: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالأخْسَرِینَ أَعْمَالا (103) الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا (104) أُولَئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَزْنًا (105) ذَلِکَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا کَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَرُسُلِی هُزُوًا (106).[5]کهف). البته باید دانست که خدای یکتا نتیجه ی کار مومنین و کنندگان کارهای شایسته را نیز بیان فرموده است: « إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلا (107) خَالِدِینَ فِیهَا لا یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلا (108)[6]کهف.»پس روشن می شود که بهشت بر اساس ایمان و اعمال صالح ضمن تقوای الهی داشتن داده می شود و نه جز آن.
بنابراین در واقع باید با توجه به آیات روشن او بنده مخلص خدا بود و با اخلاص، او و فرستاده اش را اطاعت کرد و به راستی و صدق دل به او و پیامبرش ص ایمان آورد و تصدیق آیات خدا و از هر کاری که موجبات فحشا و فساد از جمله زنا را پدید می آورد باید دوری کرد و همینطور از ریا و تظاهر هم باید پرهیز نمود و ... چرا که او قادر بر هر کاری و دانای به همه امور است و همه چیز به سوی او باز می گردد. امید آن که از بندگان مومن او باشیم و از کنندگان کارهای شایسته و دعوت کننده به این امور به اذن حضرتش. ان شاءالله آمین یا رب العالمین.
[1] - و برخی از آنانکه گفتند ما به کیش عیسی هستیم از آنها عهد گرفتیم ( که پیرو کتاب و رسول خدا باشند) آنان نیز از آنچه پند داده شدند به خاطر فراموش کردنش نصیب بزرگی را از دست دادند ما هم ایشان را به کیفر عملشان آتش جنگ و دشمنی را تا قیامت میان آنها بر افروختیم و به زودی خدا آنها را بر عاقبت بد آنچه می باشند که می کنند آگاه خواهد ساخت.
[2] - منافقان از آن روزی بترسند که خدا سوره ای بفرستد که آنچه درون ناپاک آنهاست بر آنان آشکار سازد. ای رسول بگو اکنون تمسخر کنید و خدا از آنچه می ترسید به سر شما خواهد آورد. و اگر از آنها بپرسید که چرا مسخره و استهزا می کنید پاسخ دهند که ما به شوخی و مزاح سخن راندیم. ای رسول به آنها بگو آیا با خدا و آیات او و رسولش تمسخر می کنید؟ پوزش نخواهید که عذرتان پذیرفته نیست که شما بعد از ایمان آوردن کافر شدید. اگر از برخی نادانان و ساده لوحان شما در گذریم، گروهی را نیز عذاب خواهیم کرد که مردمی بسیار بدکارند.
[3] - آنان که با خدا و رسول او سخت مخالفت می کنند همانند کافرانی که پیش از آنان بودند به رو در آتش افتند و ما ( برای اتمام حجت مردم) آیات روشن فرو فرستادیم و برای کافران عذاب خوار کننده مهیاست. روزی که خدای یکتا همه را بر می انگیزد و آنان را از آنچه که انچام می دادند و خدای شمارش کرده و آنان فراموش نموده اند؛ آگاه خواهد ساخت. که همانا خدا بر هر چیزی گواه است. // پس باید مومنین در همه حال خدای یکتا را گواه اعمال خود بدانند.
[4] - و بدینگونه است در این رابطه آیات 23-24 با توجه به آیات 20-26 سوره ی لقمان و مرتبط با سرانجام کسانی که بدون دانش و راهنمایی و کتاب روشن در باره خدا مجادله می کنند و بنابراین خدای یکتا آنان را از آنچه که بودند و انجام میدادند آگاه خواهد ساخت. پس نتیجه اینکه بدون این سه مقوله نباید در باره خدا و آیاتش با کسی مجادله کرد. البته خدای یکتا در آیه 22 همین سوره نتیجه کار مسلمان نیکوکار را نیز بیان فرموده است که همانا برخورداری از تمسک به قرآن می باشد. والله اعلم
[5] - به امت بگو که می خواهید شما را بر زیانکارترین مردم آگاه سازم. زیانکارترین مردم آنان هستند که عمرشان را در راه دنیای فانی تباه کردند و به خیال باطل می پنداشتند که نیکوکاری می کنند. همین گروهند که به آیات پروردگارشان و ملاقات او کافر شدند پس اعمالشان همه تباه گشته و روز قیامت آنها را هیچ وزن و ارزشی نخواهیم داد. اینان چون کافر شده و آیات و فرستادگانم را به استهزا گرفتند بنابراین دوزخ کیفر کارشان می باشد.
[6] - همانا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردند در بهشت فردوس منزل خواهند یافت. همیشه در آن بهشت منزل یافته و هر گز از آنجا انتقال نخواهند یافت.
نتیجه گیری پایانی
باری؛ باید پیروی آیات خدا را نمود که همه در کتاب خجسته قرآن است که تنها این امر به همراه تقوای الهی است که رحمت الهی را برای عاملین بدان بدنبال خود دارد : «وَهَذَا کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (155)[1] انعام با توجه به آیات151-157) » . و دانست که تنها این ایمان به آیات خدا و نه هیچ کلام دیگری است که هدایت را در پی خود دارد و از عذاب خدا می رهاند: « إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ لا یَهْدِیهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ (104)إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْکَاذِبُونَ (105)نحل». و باز باید دانست که کفر بعد از ایمان نیز غضب و عذاب خدا را برای مشمول امر به همراه دارد و این بدان معنی است که چنین کسانی زندگانی دنیا را بر آخرت برگزیده اند، امری که از هدایت خدا بی بهره می نماید و لذا مهر ختم بر دل و گوش و دیده ها می خورد و علاوه بر این موارد دنیوی؛ در آخرت نیز از زیانکاران می شود: « مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِهِ إِلا مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإیمَانِ وَلَکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (106)ذَلِکَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ (107)أُولَئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ (108)لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ (109) نحل» . امری که خدای یکتا به مومنین می فرماید تا ایمان بیاورند به آنچه که بدان دستور داده و بیان نموده که همانا کفر به این موارد یعنی خدا و فرشتگانش و کتابها و فرستادگانش و رستاخیز نتیجه ای جز گمراهی دور و بی بهره شدن از آمرزش و هدایت الهی و رستگاری نخواهد بود : « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَمَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالا بَعِیدًا (136) إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا کُفْرًا لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلا لِیَهْدِیَهُمْ سَبِیلا (137) بَشِّرِ الْمُنَافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا (138)نساء با توجه به آیات 135-140 ».
و سخن آخر اینکه باید یادآوری و اذعان نمود که برای کلمات خدا هیچ پایانی نیست و دانست که رسول خدا ص نیز بشری مثل همه بوده با این تفاوت که به ایشان وحی می شده است و بنابراین هر کس که امیدوار لقای الهی است باید که ضمن انجام کارهای شایسته، کسی را در پرستش برای خدا انباز قرار ندهد چرا که او یگانه است و این از رسالت های فرستادگانش بوده تا به مردم بگویند که خدایی جز او نیست: « قُلْ لَوْ کَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِکَلِمَاتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِمَاتُ رَبِّی وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا (109) قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلا صَالِحًا وَلا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا (110) کهف» پس باید ضمن پرهیزگاری، هر یک از مومنین برابر توان خود سخنان خدا را بشنوند و فرمان ببرند و انفاق از اموالشان نیز در راه خدا داشته باشند و بدانند که فرزندان و دارایی هایشان مایه آزمایش آنانند و نتیجه این اعمال بی هیچ کم و کاستی از سوی خدا برای خودشان است بنابراین مواظب نفس خود باشند تا از رستگاران گردند که همانا خدای یگانه، دانای به تمام نهان و آشکار امور جهان و آفرینش و بازگرداننده ی آنها بسوی خویش است :« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَأَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (14) إِنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَأَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ (15) فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِیعُوا وَأَنْفِقُوا خَیْرًا لأنْفُسِکُمْ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (16) إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ (17) عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (18)تغابن ». و دیگر اینکه به واسطه آیات الهی، دیگر امت ها را به سوی خیر بخوانند و امر به معروف و نهی از منکر کنند تا در زمره رستگاران باشند که اگر چنین شد از بهترین امت هایند که در این راه گام برداشته اند[2] : « وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (104) آل عمران با توجه به آیات 102-108» . که همانا آنچه در آسمان ها و زمین است برای خدا و بازگشت کارها نیز به سوی او که یکتاست می باشد: « وَلِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ (109) آل عمران ».
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطیبین الطاهرین.
ویرایش 1400، نهم بهمن ماه. سید رضا شفیع اف
[1] - برای دانستن اینکه چرا باید تنها پیروی آیات خدا را نمود؟ باید گفت از آن جهت که یکی از دلایل آن این است که کتاب قرآن، برخوردار از تصدیق و تفصیل است . یعنی تصدیق کتب الهی پیشین و تفصیل تمام امور در هر زمانی و مکانی برای همه مردم در هر سرزمینی.که در این زمینه می توان به آیات 37- 44 سوره ی یونس اشاره کرد.
[2] - کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْرًا لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ (110) آل عمران.
نتیجه گیری پایانی
باری؛ باید پیروی آیات خدا را نمود که همه در کتاب خجسته ی قرآن است که تنها این امر به همراه تقوای الهی است که رحمت الهی را برای عاملین بدان بدنبال خود دارد : «وَهَذَا کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (155) [1] انعام با توجه به آیات151-157) » . و دانست که تنها این ایمان به آیات خدا و نه هیچ کلام دیگری است که هدایت را در پی خود دارد و از عذاب خدا می رهاند: « إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ لا یَهْدِیهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ (104)إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْکَاذِبُونَ (105)نحل». و باز باید دانست که کفر بعد از ایمان نیز غضب و عذاب خدا را برای مشمول امر به همراه دارد و این بدان معنی است که چنین کسانی زندگانی دنیا را بر آخرت برگزیده اند، امری که از هدایت خدا بی بهره می نماید و لذا مهر ختم بر دل و گوش و دیده ها می خورد و علاوه بر این موارد دنیوی؛ در آخرت نیز از زیانکاران می شود: « مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِهِ إِلا مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإیمَانِ وَلَکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (106)ذَلِکَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ (107)أُولَئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ (108)لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ (109) نحل» . امری که خدای یکتا به مومنین می فرماید تا ایمان بیاورند به آنچه که بدان دستور داده و بیان نموده که همانا کفر به این موارد یعنی خدا و فرشتگانش و کتابها و فرستادگانش و رستاخیز نتیجه ای جز گمراهی دور و بی بهره شدن از آمرزش و هدایت الهی و رستگاری نخواهد بود : « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَمَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالا بَعِیدًا (136) إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا کُفْرًا لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلا لِیَهْدِیَهُمْ سَبِیلا (137) بَشِّرِ الْمُنَافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا (138)نساء با توجه به آیات 135-140 ».
و سخن آخر اینکه باید یادآوری و اذعان نمود که برای کلمات خدا هیچ پایانی نیست و دانست که رسول خدا ص نیز بشری مثل همه بوده با این تفاوت که به ایشان وحی می شده است و بنابراین هر کس که امیدوار لقای الهی است باید که ضمن انجام کارهای شایسته، کسی را در پرستش برای خدا انباز قرار ندهد چرا که او یگانه است و این از رسالت های فرستادگانش بوده تا به مردم بگویند که خدایی جز او نیست: « قُلْ لَوْ کَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِکَلِمَاتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِمَاتُ رَبِّی وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا (109) قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلا صَالِحًا وَلا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا (110) کهف» پس باید ضمن پرهیزگاری، هر یک از مومنین برابر توان خود سخنان خدا را بشنوند و فرمان ببرند و انفاق از اموالشان نیز در راه خدا داشته باشند و بدانند که فرزندان و دارایی هایشان مایه ی آزمایش آنانند و نتیجه ی این اعمال بی هیچ کم و کاستی از سوی خدا برای خودشان است بنابراین مواظب نفس خود باشند تا از رستگاران گردند که همانا خدای یگانه، دانای به تمام نهان و آشکار امور جهان و آفرینش و بازگرداننده ی آنها بسوی خویش است :« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَأَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (14) إِنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَأَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ (15) فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِیعُوا وَأَنْفِقُوا خَیْرًا لأنْفُسِکُمْ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (16) إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ (17) عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (18)تغابن ». و دیگر اینکه به واسطه ی آیات الهی، دیگر امت ها را به سوی خیر بخوانند و امر به معروف و نهی از منکر کنند تا در زمره ی رستگاران باشند که اگر چنین شد از بهترین امت هایند که در این راه گام برداشته اند[2] : « وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (104) آل عمران با توجه به آیات 102-108» . که همانا آنچه در آسمان ها و زمین است برای خدا و بازگشت کارها نیز به سوی او که یکتاست می باشد: « وَلِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ (109) آل عمران ».
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطیبین الطاهرین.
16 آذر 1395
نکته:
این پژوهش قرآنی به فضل بیکران و بیش از پیش الهی در تاریخ 29 تیر ماه 1400 بویژه مرتبط با جایگزین کردن عینی آیات کریمه قرآنی معرب بجای آیات الهی قرآن مجید که در سال هزار و سیصد و نود و پنج بدون اعراب تایپ شده بود؛ مورد ویرایش قرار گرفت. ان شاءالله که موثر اثر باشد. آمین یا رب العالمین.
[1] - برای دانستن اینکه چرا باید تنها پیروی آیات خدا را نمود؟ باید گفت از آن جهت که یکی از دلایل آن این است که کتاب قرآن ، برخوردار از تصدیق و تفصیل است . یعنی تصدیق کتب الهی پیشین و تفصیل تمام امور در هر زمانی و مکانی برای همه ی مردم در هر سرزمینی.که در این زمینه می توان به آیات 37- 44 سوره ی یونس اشاره کرد.
[2] - 10 آل عمران.
