گفتار دهم: آیات کریمه مرتبط با مصداق جانشینی پیامبر اسلام ص

     برابر مطالب آمده از آغاز تا کنون، به نوعی لزوم جانشینی هر حاکم و حاکمیتی بطور عام و نبی و نبوتی بطور خاص از جمله مرتبط با حضرت خاتم النبیین ص که موضوع این بحث است، روشن شد. حال قصد بر آن است تا در ادامه به موضوع دوم که همانا تبیین« شرایط » و مصداق این جانشین[1] است پرداخته شود. البته همانطور که گذشتْ این استنادات فقط بر اساس آیات قرآن کریم می باشد. چرا که نه تنها وجه مشترک همه ی مسلمانانْ بلکه کتاب فرو فرستاده شده بر پیامبر اسلام می باشد که خود ایشان توسط خداوند به نبوت برگزیده شده است و چون ایشان همانند سایر پیامبران الهی توسط خداوند به رسالت بر انگیخته شده اند؛ پس لازم می آید تا صرفن بر اساس آیات این کتابْ یعنی قرآن کریم، موضوع امامت یا بهتر بگوییم جانشین پیامبر ص که مولای مومنین باشد جهت اثبات این که در این مقوله حق کدام است؛ پی گرفته شو

    پیش از استناد به آیات قرآنْ لازم می آید جهت یک نتیجه گیری اولیه گفته شود که برابر تحلیلات عقلی، کسی می تواند جانشین یک فرد صالح در یک حاکمیت یا نبوت شود، که از پیش صالح بودن او برای مردم به لحاظ گفتار و رفتار ثابت و در این راه شهره شده باشد و دست کم بزرگان به فضایل او گواهی داده باشند.

    اما مرتبط با آیات قرآنی در این زمینه نخست می توان به آنچه اشاره کرد که؛ از اولوا الارحام و برتری برخی از آنان بر برخی دیگر در  این کتاب سخن به میان آمده است. به عبارت دیگر این ذکر « بعض اولو الارحام» در قرآن، خود می تواند یک دلیل باشد بر این که چه کسانی می توانند جانشینان پس از پیامبر در امتداد یکدیگر در طول زمان های گوناگون تحت نام امام باشند:« وَالَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالَّذِینَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ (74) وَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا مَعَکُمْ فَأُولَئِکَ مِنْکُمْ وَأُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (75)انفال با توجه به آیات72 و 73 ).»   برابر این دو آیه؛ اولن روشن می شود که مومنین حقیقی و گروندگان راستینْ کسانی هستند که گرویدند و هجرت کردند و در راه خدا کوشش نمودند و کسانی که مهاجرین را منزل داده و یاری نمودند، که نتیجه ی کارشان آمرزش خداوندی و روزی خوب است. دوم این که خداوند یگانه، روشن تر بیان نموده است که کسانی که پس از آن ایمان آوردند و هجرت گزیدند و با شما کوشش نمودند؛ پس آن گروه نیز از شما هستند؛ اما بلافاصله او سخن از اولو الارحام به میان می آورد. یعنی خویشاوندان پیامبر که برخی بر برخی دیگر در کتاب خدا اولاترند. سوم که جمع بندی دو مورد پیش است این که، آن کسی که ابتدا و پیش از مشمولین آیه ی 75 انفال به خدا و رسول او ایمان آورده و هجرت گزیده و در راه خدا تلاش نمودهِ؛ یعنی مشمول آیه ی 74 بوده، کسی جز حضرت علی ع نبوده که حتا نخستین کس از مردان بوده که به رسالت الهی حضرت محمد ص ایمان آورده و با خوابیدن در جای او برای در امان ماندن جان پیامبر ص از دست و نیرنگ مشرکین و ... در راه خدا مجاهده و سپس همراه با پیامبر به مدینه مهاجرت نموده است و ... به عبارت دیگر علی ع کسی که می تواند از همان مصادیق اولو الارحام باشد و علی یعنی آنچه که نامی از نامهای خداوند است: «- ... وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ (255) بقره. // ... وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْکَبِیرُ (30) لقمان».

   و یا آنجا که خداوند یکتا در این زمینه می فرماید: « النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُهَاجِرِینَ إِلا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِیَائِکُمْ مَعْرُوفًا کَانَ ذَلِکَ فِی الْکِتَابِ مَسْطُورًا (6) احزاب ».  در این جا سخن ابتدا از این است که پیامبر از مومنین نسبت به خودشان اولی تر است. امری که ایشان در روز غدیر، ضمن استنادْ بدان اشاره و آعاز سخن نموده اند. (خداْ مولای من و من مولای مؤمنانم و من بر آنها از خودشان اولی و سزاوارترم و...) دوم این که همسران پیامبرْ مادران مومنیند، و سوم این که اولوا الارحام در کتاب خدا برخی شان بر برخی دیگر از مومنین و مهاجرین اولی ترند. یعنی نه تنها برابر آیه ی 75 سوره انعام برخی از این خویشاوندان و اولوا الارحام بر برخی دیگر در کتاب خدا اولاترند، که برابر این آیه همین اولوا الارحام، برخیشان در کتاب خدا از مومنین و مهاجرین اولاترند. امری که برابر بخش پایانی آیه بدان اشاره شده که در قرآن نیز مسطور و آورده شده است[2] . در واقع باید از خداوند خواست که دانش آنرا عطا نماید، به نحوی که بیش از پیش حقانیت ائمه به عنوان اولیاء و جانشینان بر حق و بلافصل پیامبر بر مومنین روشن شود. ان شاءالله. آمین یا رب العالمین. و چهارم این که با این مختصر مشخص می شود که شرایط امام و به نوعی به طریق اولی ولی مومنین به عنوان جانشین پیامبر کدام است.

   هم اکنون با توجه به این آیات و به ویژه آیه ی اخیر؛  وقتی به این صراحت بیان شده که پیامبر از مومنین نسبت به خودشان اولاتر است؛ و آن حضرت هم همانطور که اشاره شد، این مهم را در رخداد غدیر بیان می فرمایند؛ پرسش این که آیا او سزاوارتر به این نیست که به امر الهی جانشین خود را به مومنین برای یاری دین معرفی نماید؟ البته پیرامون این که چون دین اسلام از آنِ خداست و همان طور که برای شرایع دینشْ پیامبرانی را برگزیدهْ لذا تنها او شایسته ی آن است که امامانی را هم پس از پیامبر آخرینش برای امت اسلام قرار دهد[3]؛ مطالبی گذشت.

 (ادامه گفتار دهم

از آن طرف این که باید ببینیم دودمان و نسل چه کسی باقی مانده است، تا پی ببریم که حق با چه کسی است؟ آنچه که پیداست این که نسل پیامبر اسلام ص به عنوان همان اولو الارحام باقی مانده است، امری که می توان گفت تعیّن و تحقق همان «کوثر» است: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ . إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (1) فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ (2) إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (3) کوثر»، چرا که هر کس که ستمکار باشد؛ خداوند فرموده است که دنباله اش را قطع می کند. به عبارتی ستمگرْ مقطوع النسل می شود : «فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ (45)انعام». 

   و مورد دیگر مرتبط با این بحث ، و پیرامون حقانیت و شرایط و خصوصیات جانشینی بلافصل پیامبر این که، باید دیده شود چه کسانی مشمول آیات 23-24 احزاب هستند. یعنی عهد و پیمان خود با خدا را نگه داشتند و بر آن تا پایان زندگانی باقی ماندند: « مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلا (23) لِیَجْزِیَ اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ وَیُعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ إِنْ شَاءَ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا (24)احزاب».

   و نیز در این رابطه می توان به موردی دیگر اشاره داشته باشیمِ؛ آن جا که خداوند یکتا، گروندگان، مهاجران و مجاهدان به دارایی ها و جان هاشان در راه خود راْ برخوردار از بزرگترین درجه و نیز از کامروایان می داند و نتیجه ی کارشان را هم بهشتی که در آن جاودانندْ بیان می فرماید. چرا که پاداش بزرگ همانا نزد اوست : « الَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ (20)یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَرِضْوَانٍ وَجَنَّاتٍ لَهُمْ فِیهَا نَعِیمٌ مُقِیمٌ (21)خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ (22)توبه ».

  حال برای این که دانسته شود که چه کسی می تواند مصداق " اعظم درجة عندالله" آمده در مطلب اخیر و در واقع آمده در آیه ی 20 سوره ی توبه باشد؛ لذا پاسخ را باز باید از خود قرآن کریم دریافت. آن جا که خداوند یکتا ضمن بیان اهمیت انفاق، این امر را به طور روشن بیان می فرماید: « آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ (7) وَمَا لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ وَقَدْ أَخَذَ مِیثَاقَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (8) هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلَى عَبْدِهِ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَإِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ (9) وَمَا لَکُمْ أَلا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِیرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَکُلا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (10) حدید ».

      نکاتی که از این آیات اخیر ْ ضمن نظر داشت آیات 1-6 همین سوره یعنی سوره ی حدید بر می آید این که ، اولن خداوند در آیه ی 7 حدید دستور به این می دهد که به " الله" و رسول او ایمان آورده شود، و دوم اینکه از آنچه که همه ی مومنین را در آن جانشین و وارث پیشینیان کرده، انفاق کنند. پس ایمان به خدا و رسولش در درجه ی اول امر است و پس از آن انفاق به شرح فوق میباشد. و لذا این امر یعنی انفاق می تواند هر چیزی را اعم از اموال و ارث و دارایی نقدی و یا انواع خوراکی ها  و میوه ها و محصولات باغی و کشاورزی و تره بار و خشکبار در فصل های گوناگون و یا تولیداتی مثل انواع پوشاک و ... را که به هر فرد زنده ی مالک آن که تعلق داردْ در بر گیرد؛ و این یعنی تفاوت بین فریضه ی زکات و انفاق. چرا که زکات به مواردی خاص در طول یک سال آن هم با شرایط و حد نصاب های خودْ تعلق می گیرد، در حالی که انفاق برابر شرح مذکور مستند به آیه ی فوق هر آن چه را در بر می گیرد که خداوند روزی آدمی کرده و جانشین و وارث پیشینیان نموده است و محدود به زمان و مواردی خاص و حدی معین نمی باشد. که در این زمینه یعنی انفاق از آنچه خداوند روزی آدمی نموده است، می توان به این امر اشاره کرد که آن وجود مقدس، انفاق را یکی از ویژگی های پرهیزگارانی دانسته که قرآن که هیچ تردیدی در آن نیستْ برای آنان مایه ی راهنمایی و هدایت می باشد: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم. الم (1) ذَلِکَ الْکِتَابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ (2) الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (3) وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَبِالآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ (4) أُولَئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5) بقره».  برداشتی که از بخش پایانی ایه ی 3 سوره ی بقره مبنی بر " وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ " می توان داشت این که، در واقع چنین پرهیزگارانی از آنچه خداوند روزیشان کرده است انفاق می کنند و بایستی انفاق بکنند. چرا که خداوند نفرموده است که این پرهیزگاران از آنچه کسب کرده و بدست آورده اند، انفاق می کنند، بلکه فرموده است: این پرهیزگاران از آنچه روزیشان کرده ایم انفاق می کنند. به عبارت دیگر ما نباید فکر کنیم که می توانیم از هر راهی نامشروع که درآمد کسب کرده ایم لذا می توانیم انفاق کنیم. چرا که آنها را خداوند روزی ما نکرده است. مثلن من نمی توانم با احتکار و گرانفروشی و کم فروشی و انجام سایر محرمات همانند رشوه گرفتن، درآمد کسب کنم و سپس بخشی از آن را هم انفاق نمایم یا صدقه دهم یا به عنوان نذر بدهم، چرا که خداوند به محرمات دستور نداده است بلکه   به خوب ها امر  کرده و می کند : « إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ[1] یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (90)وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدْتُمْ وَلا تَنْقُضُوا الأیْمَانَ بَعْدَ تَوْکِیدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَیْکُمْ کَفِیلا إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ (91) نحل با توجه به آیات 92- 103 »

  از طرف دیگر باید این نکته را یادآور شد که خداوند یکتا به انسان روزی خوب داده است، و از آن جهت که اینگونه است لذا پرهیزگاران را طی معنایی که گذشت، کسانی می داند که فقط و فقط از آنچه انفاق می کنند که روزی آنان کرده است. یعنی چنین پرهیزگارانی در واقع از آنچه که حرام است و انفاق از آنچه که از محرمات به دست آورده اند، می پرهیزند پس باید از همین روزی خوب که داده استْ انفاق نماییم و نه از هر درآمدی: « ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا عَبْدًا مَمْلُوکًا لا یَقْدِرُ عَلَى شَیْءٍ وَمَنْ رَزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا[2] فَهُوَ یُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ یَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ (75) نحل ». چرا که انفاق به این نحو و از چنین محل های درآمدی نامشروع، نتیجه ای را برای عامل آن برابر سخن حق که سراسر حق است و بدان ایمان داریم در بر نخواهد داشت : « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَکُمْ مِنَ الأرْضِ[3] وَلا تَیَمَّمُوا الْخَبِیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآخِذِیهِ إِلا أَنْ تُغْمِضُوا فِیهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ (267) بقره».

   خلاصه این که خداوند یکتا در پایان آیه ی 7 حدید نتیجه ی این ایمان و انفاق را که همانا پاداش بزرگ برای چنین مومنین و انفاق کنندگانی هست را بیان می فرماید.

گفتار یازدهم: مرتبط با آیات الهی سوره حدید، مذکور در گفتار قبل  (گفتار دهم)

   بعنوان پیگیری گفتار دهم؛ اما مرتبط با آیه 8 این سوره (حدید) این که خداوند یگانه در این آیه می پرسد که: « چیست شما را که به او ( الله ) ایمان نمی آورید و نیز به رسول او که شما را به این فرا می خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید، چرا که خداوند از شما پیمان گرفته است. البته اگر کسانی هستید که مومن می باشید »؛ در این جا می توان اینگونه نتیجه گرفت که منظور از میثاقْ همان " أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَى " می باشد. آن هم با ذکر چرایی گرفتن این پیمان : « وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَى شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ (172) أَوْ تَقُولُوا إِنَّمَا أَشْرَکَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلُ وَکُنَّا ذُرِّیَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِکُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ (173) وَکَذَلِکَ نُفَصِّلُ الآیَاتِ وَلَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ (174)اعراف» / {(ترجمه) و به یاد آر هنگامی که پروردگارت از پشت فرزندان آدم ذریه ی آن ها را بر گرفت و آنها را بر خودشان گواه ساخت که آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند آری ما به خدایی تو گواهی دهیم. ( آن هم به این دلیل ) که دیگر در روز رستاخیز نگویید که ما از این امر ناآگاه و غافل بودیم. و یا آن که بگویید که چون منحصراً پدران ما بر شرک بودند و ما هم فرزندان بعد از آنها بودیم پس پیروی آن ها را کردیم[1]. آیا پس به عمل زشت اهل باطل ما را به هلاکت خواهی رسانید.؟ و بدینگونه ما آیات خود را تفصیل می دهیم باشد که بنی آدم به این سو یعنی پروردگارشان بر مبنای این میثاق بازگردند و دست از کفر و عصیان بر دارند}.

 نتیجه این که پیامبران در هر زمان تا پیامبر خاتم ص لا اقل برای هشدار دادن به همین میثاق بر انگیخته شده اند تا این که مردم دست از شرک بردارند و تنها خداوند یگانه، یعنی همان "الله" را بپرستند و تنها از او یاری بخواهند و از روز قیامت بترسند. در واقع رسالت پیامبران تا خاتم النبیین ص فراخواندن به سوی توحید و دوری از طاغوت ( 36 نحل )؛ و بیم دادن از معاد بوده است.

   خداوند یکتا در آیه ی 9 (حدید) خود را به مردم معرفی و هدف از فرو فرستادن آیات روشن خویش بر بنده اش حضرت محمد را بیان نموده است، این که مردم را از تاریکی ها به سوی روشنایی بیرون ببرد. در واقع این نشانه های روشن و آیات قرآنی که بر پیامبرش ص فرو فرستاده، مکمل آنچه است که به شرح اخیر از همه پیمان گرفته است. ( والله اعلم ) یعنی خداوند؛ مردم را به حال خود رها نکرده است، بلکه برای فعلیت آن پیمان، آیاتی روشن را بر پیامبرانش از جمله خاتم النبیین ص فرو فرستاده است. و بدیهی است که این کار خداوند از آن جهت است که او نسبت به بندگانش مهرورز مهربان است تا آن ها را از گمراهی ها و گمان ها و کژی ها و ستمگری ها و ناسپاسی ها برهاند، و با ایمان آوردن آن ها به خدا و رسولش، به سوی خود هدایت نماید. که تنها هدایت خدا، آن هدایت است و لا عیر ( 71 انعام و 120 بقره ). و باز از آن جهت که او راضی به کفر بندگانش نیست ( 7 زمر ).

    در آیه ی 7 حدید گذشت که خداوند یکتا فرمود که به او ایمان آورده و انفاق نماییم. و در آیه ی 8 حدید می پرسد که چیست شما را که به "الله" و رسول او ایمان نمی آورید؛ حال  در آیه ی 10 این سوره (حدید) می پرسد که چیست شما را که در راه خدا انفاق نمی کنید، چه آن که «میراث» آسمان ها و زمین برای خداست. یعنی اگر شما پس از ایمانْ انفاق نکنید، خدا نیازمند شما نیست بلکه او بی نیاز است و این ما بندگان او هستیم  که نیازمند او می باشیم. در واقع این دستورات را می دهد تا ببیند کدام یک از مومنینْ پیروی امر او را می کنند و در این جا از آن چه دوست دارند، یعنی دارایی هاشان، هر چند اندک باشدْ می بخشند. بذل جان در راه خدا که بسیار هم دوستش داریم، جای خود دارد.  خداوند یکتا سپس در ادامه ی این آیه (10 حدید) با همین موضوع انفاقْ مطلبی را به مومنین تفهیم و برای آنان تبیین می فرماید مبنی بر این که: « آن گرونده و مومنِ از شما که پیش از فتح مکه انفاق کرد و در راه خدا کارزار نمود؛ با کسانی که پس از آن انفاق و کارزار نمودند، یکسان نیستند؛ بلکه گروه اول که مصادیق پیش از فتح مکه استْ از نظر درجه بزرگتر می باشد ». خداوند یگانه در ادامه و در پایان این آیه می فرماید که به همه ی این مومنینْ وعده ی نیکو داده شده است چرا که او به آنچه که توسط همه و به ویژه مومنین انجام می شود و انجام می دهیمْ آگاه است. با توجه به این که مصداق بخش اول این قیاس در این آیه به صورت مفرد به کار رفته است، حال پرسش این که آیا کسی جز حضرت علی ع که اولین گرونده به خداوند یکتا پس از دعوت پیامبرش به این امر بوده است؛ می تواند و می توانسته که مشمول " أَعْظَمُ دَرَجَةً " باشد.؟ آیا باید روشن تر از این بیان بشود تا بدانیم و بپذیریم که جانشین بر حق و بلا فصل پیامبر اسلام ص برابر آیه 67 سوره ی فرخنده ی مائده کسی نمی توانسته باشد جز حضرت علی ع.؟ و .. ؟

     پس برابر آیات فوق الذکر مشخص می شود که جانشین بلا فصل خاتم النبیین ص بعنوان ولی مومنین ِ پس از او کسی نمی توانسته باشد جز حضرت علی ع. آنچه که با ابلاغ وحیْ یعنی نزول آیه ی 67 مائده، توسط پیامبر در غدیر رخ داد و متحقق شد